Trong các chỉ số dùng để đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp như ROA, ROE, ROS thì ROE được xem là chỉ số quan trọng thể hiện mức độ sử dụng vốn hiệu quả của doanh nghiệp. Dựa vào ROE doanh nghiệp có thể nhận diện được lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ khác trong ngành, nhà đầu tư sử dụng để nhận định cổ phiếu tiềm năng trên thị trường. Vậy chỉ số ROE là gì? Bài viết dưới đây sẽ phân tích cho bạn về chỉ số ROE, đồng thời làm rõ chỉ số ROE bao nhiêu là tốt? Cùng theo dõi bạn nhé.
ROE là gì?
ROE (Return On Equity – lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) là chỉ số đo lường, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu của một doanh nghiệp.
ROE còn là chỉ số quan trọng giúp nhà đầu tư phân tích đánh giá khả năng sinh lời của cổ phiếu khi đầu tư vào một doanh nghiệp. Trên Báo cáo Kết quả kinh doanh, ROE phản ánh chỉ tiêu về lợi nhuận, còn trên Bảng cân đối kế toán chỉ số thể hiện cho chỉ tiêu vốn chủ sở hữu bình quân.
Ví dụ: Chỉ số ROE của Vinamilk (mã: VNM) năm 2019, 2020, 2021 lần lượt là 38%, 38% và 34% và luôn duy trì ở mức trên 30%. Điều này có thể đánh giá mức độ sử dụng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp đang rất hiệu quả, ổn định và có khả năng sinh lời tốt nhà đầu tư có thể lựa chọn đầu tư dài hạn.
Công thức tính ROE
| ROE = (Lợi nhuận sau thuế/Vốn chủ sở hữu bình quân) x 100% |
Trong đó:
- Lợi nhuận sau thuế là thu nhập, chi phí ròng và thuế do một doanh nghiệp tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định.
- Vốn chủ sở hữu phản ánh các khoản vốn kinh doanh thuộc sở hữu của cổ đông, thành viên góp vốn của doanh nghiệp, như: Vốn góp của chủ sở hữu, thặng dư vốn cổ phần, vốn khác của chủ chủ sở hữu, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, cổ phiếu quỹ, chênh lệch tỷ giá hối đoái.
Chỉ số ROE được thể hiện bằng tỷ lệ phần trăm. Theo đó, chỉ số ROE có thể được áp dụng cho bất kỳ doanh nghiệp nào có thu nhập ròng và vốn chủ sở hữu dương.
Ý nghĩa chỉ số ROE
ROE cung cấp cho nhà đầu tư nhiều thông tin về tình hình hoạt động của một doanh nghiệp, cụ thể:
- Chỉ số ROE giúp đo lường khả năng sinh lời trên mỗi đồng vốn của công ty. Hay nói một cách dễ hiểu thì với một số vốn bỏ ra để đầu tư công ty sẽ thu được bao nhiêu lợi nhuận từ nguồn vốn đó. ROE càng cao chứng tỏ công ty đang sử dụng hiệu quả đồng vốn của cổ đông.
- Khi so sánh ROE giữa các đối thủ trong ngành, doanh nghiệp sẽ xác định được vị trí và lợi thế cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp trên thị trường. Thông thường những doanh nghiệp độc quyền, có năng lực cạnh tranh cao có chỉ số ROE rất cao.
- ROE được các nhà đầu tư sử dụng để so sánh các cổ phiếu tiềm năng trong cùng ngành, từ đó đưa ra quyết định có nên mua cổ phiếu đó hay không.
Ngoài ra, khi phân tích chỉ số ROE, nhà đầu tư cũng cần xem xét thêm nhiều yếu tố như: so sánh với lãi suất ngân hàng và các doanh nghiệp cùng ngành.
– ROE < lãi vay ngân hàng: công ty có khoản vay ngân hàng nên lợi nhuận tạo ra cũng chỉ để trả lãi vay ngân hàng. Đây không phải là một dấu hiệu tốt, công ty đang sử dụng chưa hiệu quả nguồn vốn cổ đông.
– ROE > lãi vay ngân hàng: công ty đang thu về lợi nhuận hiệu quả và nếu khai thác hết các lợi thế cạnh tranh tỷ lệ ROE có thể sẽ tăng trong tương lai.
Chỉ số ROE bao nhiêu là tốt?
Với những ngành nghề khác nhau sẽ có tiêu chuẩn ROE khác nhau. Trong đó, các ngành yêu cầu vốn chủ sở hữu cao sẽ có ROE thấp hơn so với các ngành có vốn chủ sở hữu thấp.
Ví dụ:
- Ngành công nghiệp ô tô có ROE tiêu chuẩn khoảng 12,5%.
- Nhóm ngành bán lẻ ROE trên 18%.
Như vậy, chỉ số ROE tối thiểu của tất cả các ngành phải lớn hơn hoặc bằng 15% và duy trì ổn định ít nhất 3 năm thì doanh nghiệp được xem là có năng lực cạnh tranh tốt. Đồng thời, chỉ số ROE càng cao càng chứng tỏ công ty đang quản lý nguồn vốn của mình hiệu quả.
Một số lưu ý về chỉ số ROE
- Chỉ số ROE là một chỉ số tài chính đóng vai trò khá quan trọng trong các báo cáo tài chính doanh nghiệp. Nhưng cũng không vì thế mà bạn quá coi trọng chỉ số này mà cần phải kết hợp với các chỉ số khác.
- Chỉ số ROE có thể bị biến dạng trong trường hợp doanh nghiệp mua lại cổ phiếu nhằm làm giảm vốn chủ sở hữu khi lợi nhuận vẫn giữ nguyên. Khi đó, chỉ số ROE sẽ tăng lên, đồng nghĩa lợi nhuận cũng sẽ tăng theo bằng các thủ thuật kế toán nhằm tăng ROE. Trong tình huống này, nhà đầu tư rất dễ rơi vào tình trạng chỉ tập trung vào chỉ số ROE để tìm kiếm cổ phiếu.
- Trên thị trường tài chính, có rất nhiều phân khúc đầu tư khác nhau nên nhà đầu tư không nhất thiết phải lựa chọn doanh nghiệp có chỉ số ROE cao.
Những hạn chế khi sử dụng chỉ số ROE
Bên cạnh những lợi ích mà ROE mang lại nhà đầu tư cũng cần quan tâm đến các hạn chế còn tồn đọng của chỉ số này, trong đó có thể kể đến như:
Chỉ số ROE không ổn định khi lợi nhuận thay đổi thất thường.
ROE được tính bằng cách lấy lợi nhuận sau thuế chia cho vốn chủ sở hữu, như vậy nếu lợi nhuận của doanh nghiệp thường xuyên lên xuống thay đổi thất thường sẽ dẫn đến việc xác định chỉ số ROE không chính xác và không ổn định. Từ đó, có thể gây khó khăn cho ban lãnh đạo, nhà đầu tư trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp cũng như xác định các chỉ số tài chính của công ty trong tương lai.
Chỉ số ROE có thể bị điều chỉnh
Để nâng cao lợi thế cạnh tranh trên thị trường hay thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia, một số doanh nghiệp đã sử dụng các thủ thuật kế toán nhằm điều chỉnh chỉ số ROE cao hơn so với thực tế. Điều này rất dễ khiến các nhà đầu tư hay ngân hàng cho vay vốn có các quyết định sai lầm. Vì vậy, nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ, xem xét cụ thể các nguồn vốn, hoạt động kinh doanh của công ty để có quyết định đầu tư đúng đắn.
Chỉ số ROE bị tác động bởi cổ phiếu quỹ
Chỉ số ROE có thể bị tác động khi doanh nghiệp thực hiện mua cổ phiếu quỹ. Hành động này sẽ góp phần làm giảm số lượng cổ phiếu lưu hành, từ đó giảm vốn chủ sở hữu. Một khi lợi nhuận sau thuế không đổi, vốn chủ sở hữu giảm dẫn đến ROE sẽ tăng.
=> Vì vậy, để sử dụng ROE hiệu quả bạn cần kết hợp thêm các chỉ số tài chính khác hay các yếu tố khác để đánh giá một cách chính xác.
Lời kết
ROE là một trong những chỉ số tài chính quan trọng dùng để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu. Hiểu rõ về khái niệm, ý nghĩa và công thức tính ROE giúp ích rất nhiều cho nhà đầu tư trong việc phân tích hiệu suất hoạt động của doanh nghiệp và lựa chọn cổ phiếu đầu tư hiệu quả. Nếu thấy bài viết trên hữu ích, hãy chia sẻ cho bạn bè cùng biết nhé. Chúc các bạn thành công!
